خودآزمایی پستان یا معاینه منظم سینه‌ها با نام انحصاری BSE راهی برای تشخیص زود هنگام سرطان سینه است که می‌تواند احتمال درمان موفقیت آمیز را در هنگام تشخیص سرطان سینه توسط پزشک بیشتر کند. خودآزمایی پستان یا معاینه سینه در خانه ابزاری راحت و بدون هزینه، و به طور کلی یک روش غربالگری مفید و مهم است که می‌توانید به طور منظم و در هر سنی از آن استفاده کنید و در صورت مشاهده هرگونه علائم غیر طبیعی در بافت پستان با مراجعه به پزشک و انجام ماموگرافی، سونوگرافی و یا MRI در تشخیص به موقع سرطان قدم بزرگی را بردارید. ما به همه خانم‌ها توصیه می‌کنیم که به عنوان بخشی از استراتژی کلی غربالگری سرطان پستان، تست سرطان سینه در منزل را انجام دهند.
اهمیت خود آزمایی سینه
سرطان سینه تهدید بزرگی برای سلامتی زنان است. درواقع می توان گفت جزء شایع ترین نوع سرطان در زنان است. پنجمین علت مرگ در بین سرطان ها برای زنان ایرانی است و شایع ترین زمان بروز آن 45 تا 55 سالگی است. اما اگز زنان معاینه ماهانه سینه را انجام دهند و معاینه به وسیله پزشک و ماموگرافی در زمان مناسب انجام گیرد، می توان از پیشرفت 95 درصد موارد سرطان سینه به مرحله پیشرفته جلوگیری کرد. به کمک خودآزمایی پستان یا معاینه سینه در منزل می توان امکان شناسایی هر چه زودتر سرطا پستان و اخذ بهترین تصمیم برای درمان سرطان سینه را فراهم آورد.
زمان و مراحل تشخیص سرطان سینه در منزل
روزهـای 5 تـا 7 سـیکل قاعدگـی، بهتریـن دوران بـرای انجـام معاینـه پسـتان اسـت. زمانـی كـه سـينه هـا پـر و دردنـاك نيسـت خانـم هايـی كـه عـادت ماهيانـه نمـی شـوند در يـك روز مشـخص در هـر مـاه مثلاً اوليـن روز هـر مـاه معاينـه را انجـام دهنـد. زمـان صـرف شـده بـرای معاینـه سینه در خانه بســيار مهــم اســت. صــرف حداقــل 5 دقیقــه زمــان بــرای معاینــه هــر پسـتان، دقـت معاينـه را بهبـود مـی بخشـد.
اگـر شـما بـه صـورت ماهيانـه خــود آزمايــی سینه را انجــام دهيــد حالــت طبيعــی پســتان را درك و هــر گونــه تغييــر در بافــت ســينه را بــه ســرعت تشــخيص خواهيــد داد. خودآزمايــی پســتان بایــد شــامل مراحــل مشــاهده پســتان هــا، معاينــه و بررســی گــره هــای لنفــاوی و لمــس بافــت پســتان و زیربغــل باشــد.
نحوه معاينه سينه در منزل
معاینه سینه در خانه به دو صورت مشاهده و لمس یا علائم ظاهری و علائم لمسی انجام می شود که در ادامه نحوه تست سرطان سینه در منزل با هر دو روش را توضیح خواهیم داد:
1. تشخیص ظاهری
مرحله اول: مقابل آینه بایستید. به سینه‌ها نگاه کنید، شانه‌ها باید صاف باشند و ترجیحاً دست به کمر باشید. اکنون به دنبال این نشانه‌ها بگردید:
- سینه‌ها باید اندازه، شکل و رنگ طبیعی داشته باشند.
- گردی سینه‌ها باید به شکل یکنواخت و بدون تورم باشند.
در صورت مشاهده هر یک از این علائم به پزشک مراجعه کنید:
- گودی، چروکیدگی یا برآمدگی پوست، قرمزی، تورم و یا نوک سینه‌ای که تغییر موقعیت داده است و به جای بیرون زدگی به سمت داخل تمایل دارد.
مرحله دوم: اکنون در حالی که بازوهای تان را بالا برده‌اید به دنبال همان تغییرات عادی و غیرعادی باشید که در مرحله اول توضیح داده شد.
مرحله سوم: همان طور که مقابل آینه ایستاده اید، به دنبال نشانه‌هایی از جمله خروج مایع از نوک یک یا هر دو پستان بگردید. این مایه می‌تواند خون آبکی، شیری، زرد رنگ و یا خروج هر گونه مایع غیر طبیعی از سینه باشد.
بطور کلی در سه حالت سینه ها در مقابل آینه باید دیده شوند:
1. در حالتی كه دستها دو طرف پهلوها قرار گرفته اند
2. درحالتی كه هر دو دست به سمت بالا گرفته می شوند
3. دستها روی استخوان لگن قرار گرفته و عضالت قفسه سينه منقبض شده اند.
- تغییــر در شــکل، کشــیدگی و عــدم قرینگــی پســتان هــا، ماننــد بزرگــی يكــی از پســتان هــا
- تغییــرات پوســتی، ماننــد پوســت پرتقالــی، قرمــزي، پوســته پوســته شــدن، زخــم هــای ســفت، نامنظــم و ثابــت
- تغییرات نوك پستان، مانند پوسته پوسته شدن یا فرورفتگی نوك سينه
- ترشــح نــوك پســتان، بــه ویــژه اگــر از یــک پســتان باشــد، در آن پســتان از یــک مجــرا باشــد، خــود بــه خــودی و ادامــه دار باشــد، در هنــگام معاینــه ترشــح وجــود داشــته باشــد و از نــوع ســروزی یــا خونــی باشــد.
2. تشخیص لمسی
اکنون به دنبال نشانه‌هایی باشید که با لمس تشخیص داده می‌شوند.
مرحله اول: روی یک سطح صاف دراز بکشید، سینه‌هایتان را لمس کنید. از دست راست برای لمس سینه چپ، و از دست چب برای لمس سینه راست استفاده کنید. انگشتان دست را صاف و در کنار هم نگه دارید و با یک حرکت دایره‌ای شکل دور محور سینه را لمس کنید. سپس تمام سینه را از بالا به پایین، از پهلو به پهلو، از استخوان ترقوه تا بالا شکم و از زیر بغل تا روی شکم لمس کنید. این الگو را دنبال کنید و تمام حجم سینه را معاینه کنید. می‌توانید معاینه را از نوک سینه شروع کنید و در دایره‌های بزرگتر و بزرگتر لمس را ادامه دهید تا به لبه بیرونی سینه برسید. همچنین می‌توانید انگشتان دست را به صورت عمودی به سمت بالا و پایین حرکت دهید. برای انجام خودآزمایی پستان از فشار متوسط برای بافت وسط سینه، فشار محکم برای بافت عمیق پشت سینه و فشار کم برای بافت زیر سینه استفاده کنید.
مرحله دوم: در نهایت سینه‌ها را در حالت ایستاده و یا نشسته لمس کنید. بهترین حالت برای لمس و انجام خودآزمایی پستان زمانی است که پوست مرطوب و لغزنده است، بنابراین می‌توانید معاینه را در حمام زیر دوش آب ولرم، با استفاده از همان حرکات دست که در مرحله ۴ توضیح داده شد انجام دهید. در صورت مشاهده هرگونه توده و یا تغییرات غیر عادی در بافت و ساختار کلی پستان به پزشک مراجعه کنید.
معاینه سینه در خانه را از چه سنی باید انجام داد؟
زمان مناسب برای معاينه سينه از حدود 20 سالگی با انجام معاینه سینه در خانه شروع می شود و در طول زندگی خود باید بصورت روتین و منظم، تست سرطان سينه در منزل را ادامه دهند. USPSTF توصیه می‌کند زنان ۵۰ تا ۷۴ ساله که در معرض متوسط خطر ابتلا به سرطان سینه هستند، هر دو سال یکبار ماموگرافی انجام دهند. همچنین زنان ۴۰ تا ۴۹ ساله باید با مراقبت حرفه‌ای در مورد زمان شروع و انجام هر چند وقت یکبار ماموگرافی، با پزشک خود مشورت کنند. همچنین خانم‌ها باید در دوران بارداری و بعد از یائسگی معاینه سینه در خانه را انجام دهند و در صورت مشاهده تغییرات غیر عادی با پزشک مشاور خود مطرح کنند. اگر تمایل دارید درمورد اینکه چه زمانی برای ماموگرافی مناسب است بدانید، ما در یک مقاله جداگانه در این مورد و درمورد تفاوت ماموگرافی با سونوگرافی بطور مفصل توضیح داده ایم لذا پیشنها میکنم برای مطالعه بیشتر بر روی متن لینک داده شده کلیک کنید.
اگر توده‌ای در سینه پیدا شد چه کنیم؟
اختلالاتی که در سینه ایجاد می‌شوند شامل توده‌های خوش خیم و بدخیم هستند. اگر پس از انجام تست سرطان سینه در منزل تغییرات غیر عادی از جمله سفتی و توده در بافت درونی پستان، احساس کردید به هیچ عنوان وحشت نکنید. اکثر خانم‌ها در سینه‌های خود توده و نواحی توده‌ای دارند، اما این توده‌ها از نوع خوش خیم هستند (نه سرطان). تغییرات هورمونی، آسیب به بافت سینه و اختلالات بافتی خوش خیم از جمله عوامل احتمالی بروز توده‌های غیر سرطانی در سینه هستند و احتیاج به درمان و شیمی درمانی ندارند. در ادامه توضیح خواهیم داد که چه مواردی طبیعی هستند و چه مواردی را باید بگیرید.
چه مواردی طبیعی است و چه مواردی را باید جدی بگیرید؟
توجه کنید توده‌هایی که در پستان به وجود می‌آیند لزوماً سرطانی و خطرناک نیستند. این توده‌ها گاهی کیست‌هایی کوچک و پر از مایع هستند و در اکثر مواقع به دلایلی به غیر از سرطان ایجاد می‌شوند. برای مثال وضعیت فیبروکیستیک پستان عاملی شایع در اکثر خانم‌ها است. فیبروکیستیک تغییراتی غیر عادی در پستان ایجاد می‌کند که ممکن است همراه با درد و سوزش و همچنین ایجاد یک توده پستانی باشد.
علاوه بر وضعیت فیبروکیستیک وجود کیست در سینه ممکن است منجر به خروج مایعات غیر طبیعی از نوک پستان شود. بنابراین اگر متوجه توده یا تغییرات شدید در بافت پستان شدید که جدید و ادامه دار بودند با پزشک خود تماس بگیرید. تغییراتی که بیش از یک سیکل کامل قاعدگی طول می‌کشند و بزرگتر و برجسته تر می‌شوند قابل استناد هستند. اگر در دوران سیکل قاعدگی خود به سر می‌برید تا بعد از پریود صبر کنید تا ببینید که آیا توده یا سایر تغییرات پستان به خودی خود ناپدید می‌شوند یا خیر!
برای تشخیص سرطان سینه به چه دکتری مراجعه کنید؟
بهترین ارائه دهنده مراقبت‌های درمانی برای تماس و مشورت کسی است که شما را می‌شناسد و قبلا معاینه پستان شما را انجام داده است. برای مثال متخصص زنان، پرستار و یا پزشک مراقبت‌های اولیه زنان، که از قبل شما را می‌شناسد بهترین فرد برای مشورت و توضیح شرایط فعلی شماست. قبل از انجام آزمایش‌های تست سرطان سینه، شرایط فعلی خود را با پزشک مطرح کنید. یک پزشک حرفه‌ای در قرار ملاقات اولیه ارزیابی پرونده پزشکی شما را مطالعه می‌کند و پس از انجام معاینات فیزیکی پستان در صورت لزوم آزمایش‌های تصویربرداری از پستان را انجام می‌دهد. سونوگرافی روشی برای ارزیابی توده در زنان زیر ۳۰ سال، باردار یا شیرده است.
در صورت لزوم برای آزمایش‌های بیشتر پزشک ماموگرافی و تصویر برداری MRI تجویز می‌کند. هنگام مراجعه به پزشک و انجام آزمایشات از پاسخی که توسط پزشک دریافت می‌کنید، اطمینان حاصل کنید. از پزشک یک برنامه منظم برای نظارت و درمان دریافت کنید و در صورتی که با توصیه اولین پزشک و شیوه درمانی وی راحت نیستید، در دریافت نظر دومین پزشک تردید نکنید.
جمع بندی
انجام خودآزمایی پستان را تبدیل به یک روتین در زندگی کنید. هرچه بیشتر خودآزمایی پستان انجام دهید و سینه‌های خود را معاینه کنید، بیشتر در مورد آنها یاد خواهید گرفت و تشخیص اینکه چیزی تغییر کرده است برای شما آسان تر می‌شود. حداقل یک بار در ماه خودآزمایی پستان را انجام دهید تا با ظاهر و احساس طبیعی سینه‌های تان آشنا شوید. انجام خودآزمایی پستان را تبدیل به یک عادت کنید. تست خودآزمایی پستان را پس از پایان قاعدگی و زمانی که سینه‌های شما کمترین احتمال ورم و حساسیت را دارند انجام دهید. اگر یائسه هستید روز خاصی را در تقویم علامت بزنید و هر ماه در همان روز تست سرطان سینه در منزل را انجام دهید.
قسمت‌های مختلف سینه را به خوبی بشناسد. برای مثال قسمت فوقانی و بیرونی نزدیک زیر بغل دارای برجسته ترین توده‌ها و برجستگی‌ها است. نیمه پایینی سینه شبیه ساحل شنی یا سنگریزه است. ناحیه زیر نوک پستان مانند مجموعه ای از دانه‌های درشت احساس می‌شود. با شناختن این نواحی می‌توانید به راحتی تغییرات غیر عادی پستان را حس کنید. اگر یافته‌های خود را ثبت کنید در پایان سال نقشه کوچکی از تغییرات پستانی خود را خواهید داشت. این کار به شما کمک می‌کند تا اختلالات پستانی خود را با انجام ماهیانه خودآزمایی پستان، به راحتی تشخیص دهید.
