ماستیت گرانولوماتوز چیست و چگونه درمان می شود؟

ماستیت گرانولوماتوز یا (GM) یک اختلال نادر و غیر سرطانی (خوش خیم) پستان است، که علت آن هنوز به طور کامل، شناسایی نشده است. نادر بودن بیماری ماستیت گرانولوماتوز باعث فقدان اطلاعات معتبر در مورد آن شده است؛ اما دکتر وحید حریری جراح پستان و فلوشیپ جراحی زیبایی سینه، به طور مفصل در این مقاله به علائم این بیماری، راه تشخیص و درمان آن می پردازد.

دکتر وحید حریری از یک تکنیک اختصاصی، برای درمان ای بیماری استفاده می کنند؛ بنابراین، اگر شما نیز مدت طولانی  با بیماری ماستیت گرانولوماتوز دست و پنجه نرم می کنید، و راه های درمانی مختلف برای شما موثر نبوده، می توانید از ایشان مشورت بگیرید.

اگر فرصت مطالعه مقاله تا انتها را ندارید پیشنهاد میکنم به پادکست زیر گوش دهید.

بیماری ماستیت گرانولوماتوز چیست؟

ماستیت گرانولوماتوز یک بیماری التهابی نادر است، که پستان را درگیر می‌کند؛ این بیماری با ایجاد توده، درد، قرمزی و تورم در پستان، خود را نشان می‌دهد. علت دقیق ماستیت گرانولوماتوز همچنان ناشناخته است، اما برخی از تئوری‌ها، دلایل بروز این بیماری را ناشی از موارد زیرمی دانند:

• واکنش التهابی خود ایمنی؛ سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های سالم پستان حمله می‌کند.
• وجود عفونت؛ عفونت‌های باکتریایی یا قارچی می‌توانند باعث ایجاد التهاب در پستان شوند.
• انسداد مجاری شیر؛ انسداد مجاری شیر می‌تواند منجر به تجمع شیر و درنتیجه التهاب شود.

GM که معمولا با معاینه فیزیکی، ماموگرافی و یا بیوپسی تشخیص داده می شود، بیشتر در زنان 30 تا 50 ساله بروز می کند؛ البته زنان با سابقه شیردهی، سابقه خانوادگی بیماری‌های خودایمنی یا سابقه ضربه به پستان، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. با اینکه ماستیت گرانولوماتوز یک بیماری نادر است، اما می‌تواند بسیار دردناک و ناراحت‌کننده باشد؛ خبر خوب این است که با تشخیص و درمان زودهنگام، اکثر زنان مبتلا به این بیماری، می‌توانند به طور کامل بهبود یابند.

علائم ماستیت گرانولوماتوز

این بیماری، می تواند هرگونه علامتی که در تومورها، التهابات و عفونت های سینه دیده می شود را، ایجاد کند؛ این علائم ممکن است به‌صورت خفیف و مقطعی، یا عود کننده بروز پیدا کنند.

از جمله علائم اصلی ماستیت می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• احساس توده در سینه
• احساس سفتی
• احساس درد
• تورم و التهاب در سینه
• احتقان خون در پستان
• التهاب و قرمزی در پوست سینه
• فیستول و زخم
• آبسه

همانطور که پیش‌تر ذکر شد، ماستیت با ایجاد توده های سفت و دردناک در پستان، خود را نشان می‌دهد؛ اما علائم این بیماری به همین موارد محدود نمی‌شود، تا 50 درصد از بیماران مبتلا به ماستیتز، تورم و التهاب پستان را نیز تجربه می‌کنند. علاوه بر این، احتقان خون در پستان، التهاب و قرمزی وسیع در پوست سینه، فیستول و زخم نیز می‌توانند از دیگر علائم این بیماری باشند.
نکته قابل توجه این است که حدود 37 درصد از بیماران مبتلا به ماستیت با علائم آبسه مراجعه می‌کنند؛ همچنین، اکثر ضایعات ناشی از این بیماری، تنها در یک طرف ایجاد می‌شوند. متاسفانه، علائم غیراختصاصی التهاب گرانولوماتوز سینه، اغلب در فرآیند تشخیص گمراه کننده هستند و می‌توانند تشخیص دقیق بیماری را به تاخیر بیندازند؛ به همین دلیل، در صورت مشاهده هرگونه علائم مشکوک در پستان، مراجعه به پزشک متخصص و انجام معاینات لازم ضروری است. تشخیص زودهنگام و درمان به موقع بیماری ماستیت، می‌تواند به بهبود سریع‌تر و جلوگیری از عوارض احتمالی آن کمک کند.

انواع بیماری ماستیت

به‌طورکلی ماستیت ها به ۲ دسته بزرگ تقسیم بندی می‌شوند:

• ماستیت دوران شیردهی
• ماستیت در دوران غیرشیردهی

ماستیت در خانم های غیرشیرده نیز خود، به دو دسته تقسیم می‌گردد؛ نوع اول ماستیت گرانولوماتوز است که یک بیماری خودایمنی محسوب می‌شود. در این نوع، سیستم ایمنی بدن شخص، علیه خود بافت پستان وارد عمل شده و التهابات مزمن ایجاد می‌کند؛ اما نوع دوم ماستیت در زنان غیر شیرده، به علت مشکلات مجاری شیری اتفاق می‌افتد.

طبق بررسی های انجام شده، بسیاری از کسانی که طی سال‌های گذشته با تشخیص ماستیت گرانولوماتوز تحت درمان قرار گرفتند، درواقع نوع دیگری از التهاب پستان را دارند، که با جراحی قابل درمان است. بیماران مبتلا به ماستیت گرانولوماتوز باید تحت درمان با کورتون قرار بگیرند و درمان جراحی، تاثیر چندانی در آنها ندارد؛ اما نکته اصلی این است که برخی از افراد علی رغم مصرف طولانی مدت کورتون، در حقیقت مبتلا به ماستیت گرانولوماتوز نبودند.

متاسفانه مشکلی از آنجایی شروع می شود که، پاتولوژیست‌ها و آسیب شناسان، نمی‌توانند با مقدار اندک نمونه برداری سوزنی این نوع ماستیت ها را از هم افتراق دهند؛ بنابراین اگر پزشک متخصص طبق شواهد احساس کند بیماری ماستیت گرانولوماتوز درست تشخیص داده نشده، و نوع دیگری از التهاب سینه است، درمان جراحی پیشنهاد می‌شود.

تنها نکته منفی این است که تا زمان خارج نشدن بافت ملتهب و آسیب دیده، نمی‌توان به طور قطعی تعیین کرد که تشخیص ماستیت گرانولوماتوز غلط بوده یا خیر! اما نکته مثبت این است که اگر این اتفاق بیافتد و مشخص شود که تشخیص ماستیت گرانولوماتوز غلط بوده، این بیماران که سالها تحت درمان کورتون و موارد دیگر بوده اند، بهبودی پیدا می‌کنند.

البته باید توجه داشت که پزشک، همه بیمارانی که در آنها ماستیت گرانولوماتوز تشخیص داده شده است را، زیر سوال نمی‌برد! بلکه در معاینه فیزیکی باید شواهدی مشکوک مبنی بر غلط بودن تشخیص ماستیت گرانولوماتوز، وجود داشته باشد؛ تنها در این صورت است که، درمان جراحی مطرح می‌گردد. پس از جراحی نمونه کامل بافت شناسی ارسال می‌شود و مشخص می‌گردد که تشخیص درست بوده یا خیر!

اگر شواهد آزمایشگاهی و بالینی وجود ماستیت غیرگرانولوماتوز را تایید کند، توصیه‌ می‌شود درمان های قبلی همچنان ادامه داشته باشد؛ اما تجربه در ماه ها و سالهای اخیر نشان داده که حدود 60 تا 80 درصد از تشخیص های ماستیت گرانولوماتوز، درست تشخیص داده نشده اند.

علت ماستیت گرانولوماتوز

هیچ علت مشخص شده ای برای این بیماری وجود ندارد و همچنان علت ایجاد آن ناشناخته باقی مانده است؛ اما اگر بپذیریم که علت این بیماری مشکلات خود ایمنی بوده و به دلیل خطای سیستم ایمنی بدن اتفاق می افتد. در حالی که پستان شایع‌ترین اندامی است که تحت تأثیر ماستیت گرانولوماتوز قرار می‌گیرد، بیماری‌های خودایمنی می‌تواند سایر اندام‌ها مانند مفاصل و پوست بدن را نیز، درگیر کند.

اگر تمایل دارید درمورد ترشحات نوک سینه در زنان بیشتر بدانید پیشنهاد می کنم بر روی متن لینک داده شده کلیک کنید و با انواع ترشحات سینه آشنا شوید.

روش های تشخیص ماستیت گرانولوماتوز

تشخیص این بیماری ممکن است دشوار باشد، زیرا شبیه ورم پستان، آبسه سینه و سرطان سینه است. این بدان معنی است که گاهی اوقات آزمایش های متعددی برای تأیید تشخیص مورد نیاز است. بنابراین تشخیص آن ممکن است چند ماه طول بکشد و می تواند در همان سینه یا سینه مخالف عود کند.

برای تشخیص GM در قدم اول، بررسی های استاندارد برای رد کردن سرطان پستان انجام می شود که اطمینان حاصل شود بیمار مبتلا به سرطان نیست. بنابراین با توجه به سن بیمار باید آزمایشات سونوگرافی، ماموگرافی، ام آر آی و نمونه برداری از پستان انجام شود.

استاندارد طلایی برای تشخيص قطعی ماستیت گرانولوماتوز تنها از طریق نمونه برداری از پستان امکان پذیر است. نمونه برداری از طریق سوزن یا برداشت بافت از طریق ایجاد برش در بافت پستان انجام می شود.

ماستیت بدخیم

ماستیت گرانولوماتوز، علیرغم درد و ناراحتی قابل توجهی که ایجاد می‌کند، یک بیماری خوش‌خیم است و جای نگرانی از نظر بدخیمی ندارد؛ این موضوع سوال بسیاری از بیمارانی است که با توده‌های التهابی در سینه خود، به پزشک مراجعه می‌کنند. در این مطلب می‌خواهیم به طور قاطع به شما اطمینان دهیم که ماستیت گرانولوماتوز هیچ ارتباطی با سرطان سینه ندارد و نباید آن را با بیماری‌های بدخیم اشتباه گرفت.
اگرچه علائم این بیماری، مانند درد، تورم و قرمزی، می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد، اما با تشخیص و درمان مناسب به طور کامل قابل درمان است؛ بنابراین، اگر با علائم ماستیت گرانولوماتوز مواجه هستید، نگران نباشید، به پزشک مراجعه کنید تا با تشخیص دقیق و درمان مناسب، از شر این بیماری خلاص شوید.

آیا ماستیت گرانولوماتوز خطرناک است؟

ماستیت گرانولوماتوز، با ایجاد توده‌های التهابی در سینه، می‌تواند ظاهری ناخوشایند و نگران‌کننده ایجاد کند؛ اما جای نگرانی نیست، چرا که این بیماری، حتی در شدیدترین حالت، خطری برای ادامه زندگی فرد ندارد. خوشبختانه، علی‌رغم ظاهر ناخوشایند و مزمن بودن، ماستیت گرانولوماتوز هیچ خطر جدی برای سلامتی شما به همراه ندارد، و خطر ابتلا به سرطان سینه را در آینده افزایش نمی‌دهد.
برخی از زنان ممکن است نگران باشند که ترشحات ناشی از این بیماری عفونی و پر از باکتری باشد؛ اما اینطور نیست! ترشحات GM به طور کامل ایمن بوده، مگر آنکه با عفونت دیگری همراه شده باشد. در صورت مشاهده علائم ماستیت گرانولوماتوز، برای تشخیص و درمان مناسب به پزشک مراجعه کنید؛ با درمان به موقع، می‌توانید از شر این بیماری خلاص شوید و نگرانی‌های مربوط به ظاهر و سلامتی خود را، به طور کامل برطرف کنید.

عکس ماستیت گرانولوماتوز

طول درمان ماستیت گرانولوماتوز

در روند درمان ماستیت گرانولوماتوز، آگاهی کامل بیمار از ماهیت بیماری نقشی اساسی ایفا می‌کند؛ از آنجایی که این بیماری مزمن، عود کننده و طولانی‌مدت است، برای درمان به زمان قابل توجهی نیاز دارد. طول دوره درمان می‌تواند از دو هفته تا چند سال متغیر باشد؛ بنابراین، آشنایی کامل بیمار، با سیر بیماری، چالش‌ها و روند درمان، به او کمک می‌کند تا با شرایط کنار آمده و از اضطراب و نگرانی خود بکاهد.
دانستن این نکات می‌تواند به درک بهتر روند درمان، همکاری موثر با پزشک و کاهش اضطراب و استرس بیمار، کمک بسزایی کند؛ همچنین با افزایش آگاهی بیمار، می‌توان روند درمان ماستیت گرانولوماتوز را تسهیل بخشید و به بهبودی سریع‌تر و با کیفیت‌تر او کمک کرد.

مراقبت های ماستیت گرانولوماتوز پستان

با توجه به متغیر بودن طول درمان، بیمار باید صبوری کند و این نکته را در نظر داشته باشد که، طولانی شدن دوره درمان، تنها به ماهیت بیماری و وضعیت بیمار بستگی دارد و ارتباطی به پزشک ندارد؛ بیمار باید در طول دوره ی درمان، دستورالعمل های پزشک خود را دنبال نماید و از درمان های خانگی بپرهیزد.

خوشبختانه عفونت سینه، از طریق شیر مادر به کودک منتقل نمی شود؛ در واقع، شیر مادر دارای خواص ضد باکتریایی است که به نوزادان در مبارزه با عفونت ها کمک می کند. آنتی بیوتیک هایی که پزشک برای عفونت سینه شما تجویز می کند نیز، برای کودک شما بی خطر هستند.

هنگام ابتلا به ماستیت، ممکن است نگهداری از کودک و شیردهی برای مادر ناراحت کننده باشد؛ اما تغذیه با شیر مادر و به حرکت آن از طریق مجاری شیر و باز شدن آنها، کمک می کند. هنگام شیردهی، ابتدا شیردادن کودک خود را، از سینه آسیب دیده شروع کنید؛ به این ترتیب، اطمینان حاصل می کنید که شیر در مجاری شیر باقی نمی ماند و اجازه رشد باکتری ها را نمی دهد.

درمان ماستیت گرانولوماتوز 

تنها یک درمان مشخص، که مورد تایید تمام پزشکان باشد، برای بیماری ماستیت وجود ندارد؛ بنابراین پزشک متخصص می تواند با توجه به شرایط بیمار، و دانش و تجربه خود در این زمینه، از بین موارد زیر، بهترین گزینه درمان را انتخاب نماید:

• مصرف داروهای ضد التهابی
• دوشیدن پستان توسط بیمار جهت تخلیه ترشحات از سوراخی که ایجاد شده است.
• مصرف آنتی بیوتیک درمانی
• مصرف کورتون
• آزاتیوپرین
• متوترکسات
• جراحی

از آنجایی که، بهبودی  این بیماری ممکن است زمان زیادی طول بکشد، می‌توان از انواع مختلف آنتی‌بیوتیک‌، برای رفع آن استفاده کرد؛ اگر این بیماری به آنتی بیوتیک ها پاسخ ندهد، ممکن است از استروئیدها و داروهایی که سیستم ایمنی شما را سرکوب می کنند استفاده شود.

با این حال، با توجه به عوارض جانبی شدید استفاده طولانی مدت از این داروها، باید با حساسیت بیشتر روند درمان را پیش ببریم. با توجه به احتمال عود مجدد، وسعت ضایعه و مسائل ترمیم زخم بهتر است، تا حد امکان جراحی انجام نشود؛ اما در سینه های بزرگ با توده های متعدد و عدم پاسخ به درمان های قبلی، می توان از جراحی هم، استفاده کرد.

پس از درمان و کنترل بیماری، ظاهر پستان به حالت زیبا و اولیه بازمی گردد؛ اما مهمترین هدف درمان، کاهش التهابات و عدم تجمع ترشحات، و به دنبال آن عدم ایجاد عفونت است. پزشک ممکن است برای شروع درمان ماستیت گرانولوماتوز، یک دوره 10 روزه، آنتی‌بیوتیک خوراکی با طیف اثر وسیع تجویز کند.

درمان خانگی ماستیت گرانولوماتوز

در حین درمان عفونت، می‌توان از انواع درمان‌های خانگی، برای به حداقل رساندن درد و ناراحتی ناشی از بیماری التهاب گرانولوماتوز استفاده کرد که برخی از آنها به شرح زیر است:

• کمپرس گرم ممکن است درد را کاهش داده و به شیردهی کمک کند.
• نوشیدن مایعات زیاد
• پوشیدن لباس‌ های گشاد
• استفاده از کمپرس گرم یا سرد بعد از شیردهی برای کاهش درد
• قرار دادن یک پارچه گرم و مرطوب بر روی ناحیه آلوده (چهار بار در روز، به مدت 15 دقیقه)
• تخلیه کردن خوب ودرست سینه
• مصرف داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن، برای تسکین درد
• استفاده از پوزیشن های مختلف برای شیر دادن به کودک
• مشورت با پزشک برای تغییر روش شیردهی و جلوگیری از عود عفونت

درمان ماستیت گرانولوماتوز در طب سنتی

در حالی که طب سنتی، روش‌های مختلفی برای درمان ماستیت گرانولوماتوز ارائه می‌دهد، مشاوره با پزشک و پیگیری روند درمان، تحت نظر متخصص پزشکی، از اهمیت حیاتی برخوردار است؛ عدم وجود شواهد علمی، خطر و عوارض ناشی از تشخیص و درمان نادرست، از جمله دلایل عدم اتکا به صرف روش‌های طب سنتی هستند.
بنابراین، در صورت ابتلا به ماستیت گرانولوماتوز، مراجعه به پزشک و پیگیری روند درمان تحت نظر متخصص پزشکی اولین و مهم‌ترین قدم، برای رهایی از این بیماری و جلوگیری از عوارض احتمالی آن است. پزشک متخصص با بررسی دقیق شرایط شما، بهترین روش درمانی را برایتان تجویز خواهد کرد. این روش درمانی ممکن است شامل دارو، جراحی یا ترکیبی از هر دو باشد.

ماستیت گرانولوماتوز: شبیه به سرطان، اما خوش‌خیم

باتوجه به اینکه برخی از علائم ماستیت گرانولوماتوز،شباهت بسیاری به سرطان سینه دارد، اما خوشبختانه یک بیماری کاملاً خوش‌خیم (غیر سرطانی) و قابل درمان است. برخلاف تصور رایج، GM یک بیماری عفونی نیست، این بیماری در دسته بیماری‌های خودایمنی قرار می‌گیرد؛ به این معنی که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های سالم پستان حمله کرده و منجر به التهاب و ایجاد توده می‌شود.
از جمله تفاوت‌های کلیدی ماستیت گرانولوماتوز با سرطان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• برخلاف سلول‌های سرطانی، سلول‌های involved in GM رشد غیرقابل کنترلی ندارند و به سایر قسمت‌های بدن گسترش نمی‌یابند.
• برخلاف برخی از عفونت‌های سینه، این بیماری دارای باکتری یا ویروس نیست.
• بیماری خودایمنی GM به دلیل حمله اشتباه سیستم ایمنی به سلول‌های سالم ایجاد می‌شود، در حالی که سرطان به دلیل جهش در DNA سلول‌ها رخ می‌دهد.

با وجود شباهت‌هایی که ممکن است بین ماستیت گرانولوماتوز و سرطان وجود داشته باشد، تشخیص دقیق این بیماری توسط پزشک متخصص از اهمیت حیاتی برخوردار است؛ پزشک با معاینه فیزیکی، بررسی سابقه پزشکی و انجام تست‌های تشخیصی، مانند ماموگرافی و سونوگرافی، می‌تواند GM را از سایر بیماری‌های سینه، از جمله سرطان، تشخیص دهد.

مطالعات بیشتر:

https://karger.com/brc/article/13/6/413/52697/Granulomatous-Mastitis-A-Therapeutic-and

https://www.sciencedirect.com/topics/medicine-and-dentistry/granulomatous-mastitis