غربالگری یکی از مؤثرترین راه‌ها، برای تشخیص علائم اولیه سرطان سینه در زنان است؛ درواقع تشخیص زودهنگام بهترین راه برای بهبود سریع و حفظ جان انسان‌ها است. غربالگری سرطان پستان به این معناست که، سینه‌های زنان را از نظر سرطانی بودن، قبل از بروز علائم یا نشانه‌های بیماری بررسی کنیم. اگرچه غربالگری نمی تواند از سرطان سینه جلوگیری کند، اما می تواند به تشخیص زودهنگام این بیماری، در زمانی که هنوز درمان آسان است، کمک نماید.
اگر در مورد مزایا و معایب غربالگری پستان اطلاعات چندانی ندارید، به شما پیشنهاد می کنیم، مطلب زیر را بادقت مطالعه کنید؛ در ادامه، به سوالاتی همچون، غربالگری برای چه افرادی مناسب است، چه زمانی باید آن را انجام داد و روش های مختلف غربالگری سرطان پستان، توضیحات کاملی داده شده است.
غربالگری سرطان سینه چیست؟
غربالگری به دنبال نشانه های بیماری‌های مختلف، مانند سرطان سینه قبل از بروز علائم است؛ هدف از آزمایش های غربالگری سرطان سینه، یافتن سرطان در مراحل اولیه، یعنی زمانی که بتوان آن را راحتر درمان کرد، است. گاهی اوقات آزمایشات غربالگری، سرطانی را پیدا می‌کند که بسیار کوچک بوده یا بسیار کند رشد می‌کند؛ بعید است که این سرطان ها باعث مرگ یا بیماری در طول زندگی فرد شوند.
متخصصین در تلاشند تا با بررسی عواملی مانند سن، سابقه خانوادگی، سابقه‌ی تماس با مواد سرطان‌زا، بررسی سابقه پزشکی و… درک خود را از درصد احتمال ابتلا به انواع خاصی از سرطان، از جمله سرطان پستان، افزایش دهند. این اطلاعات نقش کلیدی در تعیین استراتژی‌های غربالگری برای افراد مختلف دارد؛ پزشکان با اتکا به این دانش می‌توانند به طور دقیق‌تری مشخص کنند که چه کسانی به غربالگری سرطان پستان نیاز دارند، چه نوع آزمایش‌هایی باید انجام شود و با چه فواصل زمانی باید این غربالگری‌ها تکرار شوند.
این نکته را به خاطر داشته باشید که اگر پزشک شما آزمایش غربالگری را پیشنهاد کند، لزوماً فکر نمی‌کند که شما سرطان دارید؛ اتفاقا آزمایش های غربالگری زمانی انجام می‌شود که علائم سرطان نداشته باشید. به زنانی که دارای سابقه خانوادگی قوی یا سابقه شخصی سرطان یا سایر عوامل خطر را دارند، ممکن است آزمایش ژنتیک نیز پیشنهاد شود.
اگر نتیجه آزمایش غربالگری غیرطبیعی باشد، ممکن است لازم باشد آزمایش های بیشتری انجام دهید، تا مشخص شود آیا سرطان دارید یا خیر! این بررسی‌ها، به جای آزمایش های غربالگری، تست‌های تشخیصی نامیده می‌شوند.
زمان انجام غربالگری سرطان سینه
یکی از مهمترین سوالاتی که مراجعه کنندگان از ما می‌پرسند، این است که چه زمانی باید غربالگری سرطان سینه را شروع کنیم؟
درپاسخ به این سوال باید بگوییم، زمانی که فرد علائمی ندارد، از آزمایش برای غربالگری انواع مختلف سرطان استفاده می‌شود؛ متخصصین این آزمایش های غربالگری را مطالعه می‌کنند، تا روش هایی را که کمترین ضرر و بیشترین فایده را دارند، بیابند. در این بین آزمایش های غربالگری سرطان پستان، موجب تشخیص زودهنگام (پیدا کردن سرطان قبل از ایجاد علائم) بیماری می‌شود و به فرد کمک می کند، تا مدت طولانی تری زندگی کند و احتمال مرگ در سرطان سینه را کاهش می‌دهد.
در برخی از انواع سرطان‌ها، در صورتی که بیماری در مراحل اولیه شناسایی و درمان شود، شانس بهبودی، بسیار بالا است؛ اینکه آیا یک زن باید از نظر سرطان سینه غربالگری شود یا خیر! به عوامل مختلفی بستگی دارد.
دستورالعمل های غربالگری سرطان سینه برای سال 2023
دستورالعمل های جدید USPSTF سن شروع غربالگری را به جای 50 سالگی به 40 سال کاهش داده است؛ در بازنگری در موضع قبلی خود، دستورالعمل های USPSTF اکنون با توصیه های گروه های دیگر هماهنگی بیشتری دارد. اکثر سازمان ها توصیه می کنند که زنان غربالگری سرطان پستان را، به جای 50 سالگی، از سن 40 سالگی شروع کنند؛ زیرا میانگین سن ابتلا به این بیماری در سال های گذشته پایین تر آمده است.
زنانی که دارای عوامل خطر ابتلا به سرطان پستان هستند، مانند جهش در ژن های BRCA1 یا BRCA2 یا برخی سندرم های ژنتیکی خاص، ممکن است نیاز به غربالگری زودهنگام و در سنین پایین تری داشته باشند. علاوه بر این، زنانی که در سنین پایین تحت پرتودرمانی قفسه سینه قرار گرفته اند، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پستان باشند؛ به همین دلیل، به آنها توصیه می‌شود که غربالگری معمول سرطان پستان را در سنین پایین‌تر آغاز کنند.
از آنجایی که زنان بین 50 تا 74 سال در معرض متوسط خطر ابتلا به سرطان سینه قرار دارند، توصیه می شود هر دو سال یک بار ماموگرافی انجام دهند؛ زنان 40 تا 49 ساله هم می‌توانند با صلاحدید پزشک این غربالگری را انجام دهند. برای شروع ماموگرافی قبل از 50 سالگی، باید مزایا و خطرات آزمایش های غربالگری مختلف را بدانند؛ در این راستا، برای مطالعه تشخيص سرطان سينه با ازمايش خون، می‌توانید بر روی متن لینک داده شده کلیک کنید.
دسترسی آسان به اطلاعات کافی در مورد فواید و مضرات غربالگری سینه، اهمیت بسیاری دارد؛ شما می توانید با پزشک خود صحبت کنید یا می توانید از طریق تماس با شماره 09120048128، با دکتر وحید حریری مشاوره رایگان داشته باشید.
هدف انجام غربالگری سرطان سینه
تشخیص زودهنگام سرطان پستان، کلید افزایش شانس بقا و بهبود کیفیت زندگی زنان مبتلا به این بیماری است؛ به همین دلیل، غربالگری منظم پستان برای همه زنان، به ویژه زنان بالای 40 سال، از اهمیت حیاتی برخوردار است. بر اساس آمار موسسه ملی سرطان آمریکا، تشخیص زودهنگام سرطان سینه، می‌تواند نرخ بقای 5 ساله را تا 99 درصد افزایش دهد؛ این نرخ در مقایسه با 26 درصد برای مواردی که در مرحله 4 تشخیص داده می‌شوند، بسیار قابل توجه است.
علاوه بر این، تشخیص زودهنگام به معنای درمان‌های کمتر تهاجمی و عوارض جانبی کمتر است؛ به عنوان مثال، در موارد اولیه سرطان پستان، ممکن است فقط به جراحی لامپکتومی به جای ماستکتومی کامل نیاز باشد.
روش های مختلف غربالگری سرطان پستان
غربالگر سرطان سینه با تجویز پزشک به چند روش انجام مختلف می شود، که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت:
معاینه بالینی سینه
معاینه بالینی پستان باید توسط پزشک یا سایر متخصصان انجام شود؛ او با دقت سینه ها و زیر بازوها را برای توده یا هر چیز دیگری که غیرعادی به نظر برسد، بررسی می‌کند. هیچ آمار رسمی وجود ندارد که ثابت کند انجام معاینات بالینی پستان در کاهش احتمال مرگ ناشی از سرطان سینه تاثیر بسزایی دارد؛ اما به هرحال این کار می‌تواند در تشخیص زودهنگام موثر باشد.
معاینه سینه در خانه نیز می‌تواند توسط خود فرد انجام شود؛ در این معاینه فرد سینه های خود را از نظر وجود توده یا تغییرات غیرعادی دیگر بررسی می‌کند. اگر هر گونه توده ای احساس کردید یا متوجه تغییراتی در سینه خود شدید، بلافاصله با پزشک خود صحبت کنید. آشنایی با ظاهر و احساس سینه ها می تواند به شما کمک کند تا علائمی مانند توده ها، درد یا تغییر در اندازه سینه‌ها را که ممکن است نگران کننده باشد، تشخیص دهید.
ماموگرافی سینه
ماموگرافی سینه رایج ترین آزمایش غربالگری سرطان سینه است؛ که یک عکس رادیوگرافی از پستان، در اختیار پزشک قرار می‌دهد. برای بسیاری از زنان، ماموگرافی بهترین راه برای تشخیص زودهنگام سرطان سینه و درمان آسان تر آن، قبل از بزرگ شدن سلول های سرطانی و بروز علائم ناخوشایند است. انجام منظم ماموگرافی، می تواند خطر مرگ ناشی از سرطان سینه را بشدت کاهش دهد؛ از این رو بهترین روش برای بررسی سرطان پستان، برای اکثر زنانی است که در سن غربالگری قرار دارند.
ماموگرافی ممکن است تومورهایی را پیدا کند که برای احساس کردن خیلی کوچک هستند؛ همچنین ممکن است بیماری کارسینوم مجرای در محل را (DCIS) تشخیص دهد. در DCIS، سلول های غیرطبیعی، مجرای سینه را می‌پوشانند و در برخی زنان ممکن است به سرطان مهاجم تبدیل شوند.
انواع مختلف ماموگرافی در غربالگری پستان:
- ماموگرافی که یک فیلم تصویری با اشعه ایکس از پستان می‌گیرد.
- ماموگرافی دیجیتال (DM) که یک تصویر کامپیوتری از پستان ایجاد می‌کند.
- توموسنتز دیجیتال سینه (DBT) که از اشعه ایکس برای گرفتن تعدادی عکس از سینه، در زوایای مختلف استفاده می کند. در این روش از رایانه برای تهیه تصاویر سه بعدی از پستان با استفاده از اشعه ایکس استفاده می‌شود.
- ماموگرافی دو بعدی (S2D) که از اشعه ایکس برای عکسبرداری از داخل سینه، معمولاً از دو زاویه مختلف، استفاده می‌کند. در این روش از یک فیلم کامپیوتری یا اشعه ایکس برای تهیه تصاویر دو بعدی از پستان استفاده می‌شود.
طبق مطالعاتی که اخیراً انجام شده، ماموگرافی دوبعدی (S2D) همراه با DBT، می‌تواند نرخ تشخیص تومور را بهبود ببخشید و تماس های ماموگرافی، دوز پرتو، و هزینه های کلی را کاهش دهد؛ البته همچنان، مطالعات بیشتری برای مقایسه انواع مختلف غربالگری سرطان سینه، در حال انجام است.
ماموگرافی، که به عنوان ابزار اصلی غربالگری سرطان سینه، شناخته می شود، در تشخیص تومورها در بافت سینه متراکم با چالش‌هایی روبرو است؛ دلیل این امر آن است که هم تومورها و هم بافت متراکم پستان، در تصاویر ماموگرافی به رنگ سفید ظاهر می‌شوند و تمایز بین آنها را دشوار می‌کند. این موضوع به‌ویژه برای زنان جوان‌تر که به طور طبیعی تراکم سینه بیشتری دارند، حائز اهمیت است؛ از این رو، زنان با تراکم سینه بالا ممکن است به غربالگری‌های اضافی نیز نیاز داشته باشند، که طبق نظر پزشک انجام می‌شود.
در ماموگرافی سینه بین دو صفحه فشرده می‌شود و از اشعه ایکس برای عکس برداری از بافت پستان استفاده می‌شود؛ عوامل زیادی بر قدرت تشخیص سرطان سینه در ماموگرافی تاثیر می گذارد که، مهمترین آنها به شرح زیر است:
- سن و وزن بیمار
- اندازه و نوع تومور
- جایی که تومور در پستان تشکیل شده است.
- بافت سینه چقدر به هورمون ها حساس است.
- بافت سینه چقدر متراکم است.
- زمان انجام ماموگرافی در سیکل قاعدگی زن
- کیفیت تصویر ماموگرافی
- مهارت رادیولوژیست در خواندن ماموگرافی
زنان 50 تا 69 ساله که ماموگرافی غربالگری پستان انجام می‌دهند، نسبت به زنانی که ماموگرافی غربالگری انجام نمی‌دهند، شانس کمتری برای مرگ ناشی از سرطان سینه دارند.
سونوگرافی سینه
سونوگرافی سینه به‌منظور چکاب سالیانه و یا تکمیل برسی اولیه پزشک برای تشخیص سرطان سینه در موارد مشکوک، تجویز می گردد؛ اگر مورد غیرطبیعی و توده، در ماموگرافی دیده شود و یا لمس گردد؛ سونوگرافی بهترین روش برای تشخیص این موضوع است که آیا توده تشخیص داده شده سفت یا حاوی مایع (مثل کیست خوش خیم) است.
سونوگرافی سینه معمولاً برای خانم‌هایی که زیر 30 سال می‌باشند انجام می شود و پزشک سونوگرافی را به ماموگرافی ترجیح می‌دهد. چون در خانم های زیر 30 سال به دلیل متراکم بودن بافت پستانی و غدد شیری، ماموگرافی چندان ارزش تشخیصی ندارد. اکثر توده‌ها در خانم‌های جوان کیست‌های خوش خیم و یا تجمعی از بافت غده‌ای نرمال هستند.
دلایل انجام سونوگرافی برای تشخیص سرطان سینه:
- استفاده در افراد جوان‌تر که به دلیل تراکم بافت سینه نمی‌توانند از ماموگرافی استفاده کنند.
- این روش می‌تواند اندازه دقیق‌تر توده را با خطای بسیار کم مشخص نماید.
- با استفاده از این روش می‌توان به نوع توده پی برد.
- این نوع از سونوگرافی احتمال خطای کمی دارد و بسیار کم‌خطر است.
- یک روش غیرتهاجمی، برای غربالگری و تسخیص است.
ام آر آی (MRI)
ام آر آی روشی است که در آن، از آهنربا، امواج رادیویی و رایانه برای تهیه مجموعه ای از تصاویر دقیق از نواحی داخل بدن استفاده می‌شود؛ این روش تصویربرداری تشدید مغناطیسی هسته ای (NMRI) نیز نامیده می‌شود. MRI از هیچ اشعه ایکس استفاده نمی کند و بیمار در معرض اشعه قرار نمی‌گیرد؛ از این رو می‌توانید آن را با خیال آسوده انجام دهید.
در اغلب مواقع، برای غربالگری زنانی که در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستند، از MRI پستان همراه با ماموگرافی استفاده می شود؛ از آنجایی که ام آر آی سینه ممکن است حتی زمانی که سرطان وجود ندارد، غیر طبیعی به نظر برسد، برای زنان در معرض خطر متوسط استفاده نمی شود.
در این روش ممکن است، یک رنگ کنتراست به داخل ورید (نشان داده نشده) تزریق شود تا بافت های سینه در تصاویر MRI راحت تر دیده شوند. MRI ممکن است همراه با سایر تست های تصویربرداری پستان، برای تشخیص سرطان سینه یا سایر تغییرات غیر طبیعی در پستان استفاده شود؛ همچنین ممکن است برای غربالگری سرطان سینه، در برخی از افرادی که در معرض خطر بالای این بیماری هستند، مورد استفاده قرار بگیرد.
از جمله عواملی که زنان را در معرض خطر سرطان سینه قرار می دهد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغییرات ژنی خاص، مانند تغییرات در ژن‌های BRCA1 یا BRCA
- سابقه خانوادگی (بستگان درجه یک، مانند مادر، دختر یا خواهر) مبتلا به سرطان سینه.
- برخی از سندرم‌های ژنتیکی، مانند سندرم Li-Fraumeni یا Cowden.
توجه: MRI از تصویری از داخل هر دو سینه را نشان می‌دهد. همچنین بیشتر از ماموگرافی برای یافتن توده پستانی غیر سرطانی، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ترموگرافی
ترموگرافی روشی است که در آن از یک دوربین خاص برای تشخیص تغییرات دمایی در سطح پوست پستان استفاده می‌شود؛این دوربین می‌تواند تفاوت‌های دمایی را، که ممکن است نشان‌دهنده وجود تومور باشد، ثبت کند. با این حال، هیچ کارآزمایی بالینی تصادفی‌سازی شده‌ای برای اثبات اثربخشی ترموگرافی در تشخیص سرطان سینه انجام نشده است؛ همچنین نگرانی‌هایی در مورد خطرات و مضرات احتمالی این روش وجود دارد.
نمونه برداری از بافت
نمونه‌برداری از بافت پستان که به آن بیوپسی سینه نیز می‌گویند، شامل برداشتن نمونه کوچکی از بافت پستان برای بررسی زیر میکروسکوپ، به منظور بررسی وجود سلول‌های سرطانی است. این نکته را در نظر داشته باشید که، نمونه‌برداری از بافت پستان به عنوان یک روش غربالگری برای سرطان سینه توصیه نمی‌شود و نمی‌تواند خطر مرگ ناشی از این بیماری را به طور مستقیم کاهش دهد.
مزایای و خطرات انجام غربالگری سرطان سینه
هر آزمایش غربالگری مزایا و خطراتی به‌همراه دارد، به همین دلیل مهم است که قبل از انجام هر آزمایش غربالگری، مانند ماموگرافی، با پزشک خود صحبت کنید. مزیت غربالگری، یافتن زودهنگام سرطان و درمان آسانتر آن است؛ اما مضرات آن می تواند شامل نتایج آزمایش مثبت کاذب باشد، یعنی زمانی که پزشک چیزی را می بیند که شبیه سرطان است، اما سرطان نیست. این می تواند منجر به آزمایش های بیشتری شود که معمولا گران، تهاجمی، وقت گیر بوده و ممکن است باعث اضطراب فرد شود.
از جمله مضرات ماموگرافی در غربالگری پستان، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نتایج آزمایش مثبت کاذب؛ که می‌تواند منجر به آزمایش اضافی و ایجاد اضطراب شود. نتیجه آزمایش مثبت کاذب نشان می‌دهد سرطان وجود دارد در حالی که واقعاً وجود ندارد، این نتیجه معمولاً با آزمایش های بیشتری (مانند بیوپسی) همراه می‌شود که خطراتی نیز دارد.
- نتایج آزمایش منفی کاذب؛ که می تواند تشخیص و درمان را به تاخیر بیندازد.
- یافتن سرطان سینه ممکن است منجر به درمان سرطان سینه شود اما به هر حال عوارض جانبی دارد، همیشه نمی‌تواند سلامت زن را بهبود ببخشد یا به عمر طولانی‌تری او کمک کند.
- ماموگرافی، سینه را در معرض دوزهای کم اشعه قرار می دهد.
- ممکن است در طول ماموگرافی درد یا ناراحتی، به دلیل تابیدن اشعه ایکس وجود داشته باشد.
از آنجایی‌که همه سرطان‌های سینه باعث مرگ یا بیماری در طول زندگی یک زن نمی‌شوند؛ بنابراین ممکن است نیازی به یافتن یا درمان نداشته باشند. تصمیم گیری در مورد تست های غربالگری سینه، می تواند دشوار باشد؛ همه تست های غربالگری مفید نیستند و اکثر آنها مضراتی دارند! بنابراین قبل از انجام هر گونه آزمایش غربالگری، بهتر است در مورد آن با جراح سینه خود صحبت کنید. دانستن مضرات این آزمایش و اینکه آیا ثابت شده است که خطر مرگ ناشی از سرطان را کاهش می دهد یا خیر، مهم است.
در کنار مزایای قابل توجه غربالگری سرطان سینه، مواردی نیز برای در نظر گرفتن وجود دارد؛ به عنوان مثال در تشخیص بیش از حد، ممکن است سرطان‌هایی تشخیص داده شوند که در واقع هیچ خطری برای سلامتی ایجاد نمی‌کنند و خود به خود از بین می‌روند! این موضوع می‌تواند منجر به درمان‌های غیرضروری مانند جراحی یا پرتودرمانی و عوارض جانبی آنها شود. همچنین برخی از زنان در حین ماموگرافی دچار درد می‌شوند که ممکن است بسیار آزاردهنده باشد.هرچند ماموگرافی از اشعه ایکس با دوز پایین استفاده می‌کند، که کم خطر است، اما انجام ماموگرافی‌های مکرر در طول زمان، می‌تواند خطرات ناچیزی به همراه داشته باشد.
غربالگری سرطان سینه بعد از پروتز سینه
ماموگرافی هنوز بهترین راه برای تشخیص زودهنگام سرطان سینه است، حتی در افرادی است که پروتز سینه دارند! اما در این حالت، ممکن است مقدار کمی از بافت سینه توسط پروتز پنهان شود؛ این یعنی در صورت داشتن پروتز دیده شدن تمام بافت پستان در ماموگرافی راحت نیست و ابن افراد ممکن است به عکسبرداری های بیشتری نیاز داشته باشند. بنابراین اگر پروتز سینه دارید، قبل از انجام ماموگرافی، کارکنان بخش غربالگری را از این موضوع مطلع کنید.
سخن پایانی
غربالگری می تواند شانس درمان را بهبود ببخشد و امید به زندگی را افزایش دهد؛ با انجام به موقع غربالگری سرطان سینه می توان هم در تشخیص زود هنگام و هم در درمان سرطان سینه، به موقع عمل کرد. انجام غربالگری پستان باید حتماً توسط پزشک متخصص تجویز شود تا متناسب با شریاط شما یکی از روش های مناسب، انتخاب گردد. سرطان سینه همانند یک کابوس در کمین همه زنان است؛ این شما هستید که با اقدام به موقع غربالگری در زمان مناسب، می‌توانید این کابوس را از خود برانید. تیم تخصصی دکتر وحید حریری جراح سینه در این سفر درمان سرطان سینه، در کنار شما هستند! کافیست فقط با ما تماس بگیرد.
